Canyon lanceerde eind juli 2020 zijn allereerste e-gravelbike, de Grail:ON. Tijdens de testritten waanden we ons bij momenten Wout Van Aert, maar soms ook Bart Wellens (in zijn huidige vorm welteverstaan). Eén constante was echter altijd aanwezig: een ferme funfactor!
Met de Grail:ON volgt Canyon het voorbeeld van onder andere Specialized en Cannondale. Die bieden met de Turbo Creo SL EVO en de Topstone Neo Carbon ook al gravelbikes aan die je een duwtje in de rug geven. Maar laat ik het al meteen toegeven: ik stond nogal sceptisch tegenover elektrisch ondersteunde gravelbikes. Ondermijnt zo’n ding niet het ongedwongen plezier waarrond gravelbiken draait? Gaat het avontuurlijke karakter niet verloren met een motor en batterij onder je kont? Ben je dat heerlijke gevoel niet kwijt dat je er de pees eigenlijk helemaal niet hoeft op te leggen, maar gewoon mag genieten van je rit? Het antwoord is simpelweg: neen. Eén rondje met de Grail:ON was genoeg om de vooroordelen met het grind gelijk te maken. Meer zelfs: de Grail:ON CF 8 eTap voelde bij momenten aan als een soort verboden vrucht. Snoep er teveel van en je raakt eraan verslingerd. Maar misschien ga ik nu wat te kort door de bocht… Laten we beginnen bij het begin!
Nette afmontage
De Grail:ON is er in drie prijsklasses. Voor 4999 euro koop je een Grail:ON CF 7 of een Grail:ON CF 7 WMN damesuitvoering. Die fiets is o.a. afgemonteerd met een 11-speed Shimano GRX600-groepset en DT Swiss HG1800 Spline-wielen. Een trapje hoger staat de Grail:ON CF 8, die 5299 euro moet kosten. Het verschil zit hem louter in de afmontage: op dit model koos Canyon voor een GRX810-groepset. Het topmodel en tevens onze testfiets, is de Grail:ON CF 8 eTap. Die maakt je portefeuille 5999 euro lichter. Voor die prijs krijg je een fiets met een SRAM Force eTap AXS 12-speed aandrijving, FSA CK-702 crankstel, DT Swiss HGC 1400 Spline carbon wielen, Schwalbe G-One Bite banden van 50 mm breed, de typerende CP07 carbon gravelcockpit met ‘Hover bar’ (44 cm breed) en een al even typische VCLS ‘gespleten’ zadelpen. In maat M klokt dit type fiets af op 16,3 kilo, inclusief vlakke pedalen. Bij elke Grail:ON heb je de keuze tussen twee kleuren: ‘Cloud Grey’ of ‘Discovery Blue’, de Grail:ON CF 7 WMN is er in ‘Rosewood Red’.
Hertekende geometrie
Gewicht is relatief: vergeleken met een e-mountainbike is 16 kilo echt wel dik ok. Maar bij het draaien en keren op het onverharde voel je sowieso dat je met een zwaar apparaat op pad bent. De geometrie van de gewone Grail moest dus wat hertekend worden om deze e-bike toch wendbaar en stabiel te houden. Want dat laatste is bij de hogere snelheden die je offroad haalt enorm belangrijk. De wielbasis werd, vergeleken met de gewone Grail, 20 mm langer en de achterbrug zo’n 15 mm. Ook de ‘stack’ en de ‘reach’ gingen omhoog en bedragen respectievelijk 686 en 449 mm in maat M. Dat extra bereik wordt, net als bij een mountainbike, gecompenseerd door een vrij korte stuurpen van 75 mm. Zo krijg je een fiets die, ondanks een uit de kluiten gewassen frame, toch kwiek moet sturen. Ook erg bepalend voor het rijgedrag, is de wielmaat. Op de maten XXS, XS en S worden 650b-wielen gemonteerd, alle grotere maten worden voorzien van 700c-hoepels.
Mountainbike-aandrijving
Voor de extra spierballen op de Grail:ON, zorgt een Bosch Performance Line CX-motor, in combinatie met een batterij van 500 Wh. Die zit netjes in de onderbuis verwerkt en maak je vast met een sleuteltje. Canyon verkoos bewust een ondersteuning die eerder bij e-mountainbikes aansluit, boven een Fazua-systeem dat je vaak op elektrische racefietsen aantreft. Zo’n Bosch Performance Line CX-motor heeft immers een maximaal koppel van 85 Nm. Je wordt dus ook op lastige offroad-stroken of op steile klimmen krachtig in gang getrokken. Tegelijk is deze motor al aan zijn vierde generatie toe en wordt hij alsmaar compacter en lichter. Volgens Canyon zit je met dit systeem gebeiteld voor een bereik tot 120 kilometer, uiteraard afhankelijk van het terrein en het ondersteuningsniveau dat je vraagt.
Je hebt de keuze uit vier standen. In ECO-modus krijg je een onderhoudend duwtje in de rug, goed voor 60% extra trapkracht. De TOUR-modus doet daar nog een schepje bovenop met 140% trapondersteuning. In SPORT-stand kies je voor 200% trapondersteuning en in TURBO-modus worden alle regsiters opengetrokken. Je trapkracht wordt met 340% verhoogd en je schiet als een pijl vooruit, zelfs op de moeilijkste trails. Al word je wel op een progressieve manier ondersteund: hoe harder je op de trappers gaat lopen, hoe krachtiger de motor er de vaart inbrengt. Weliswaar tot 25 km/u: eens je die snelheidsdrempel overschreidt, is het onherroepelijk uit met de pret.
Twee gezichten
Het is net die begrenzing die ervoor zorgt dat de Grail:ON CF 8 eTap (en eigenlijk iedere e-gravelbike) een fiets met twee gezichten is. Wanneer de paden stevig omhoog gingen, spookte één vraag door mijn hoofd: “Zou dit nu een voorsmaakje zijn van hoe Wout Van Aert of Mathieu Van der Poel zich voelen op de fiets?” Het is gewoonweg heerlijk om hellingen op te knallen en niet helemaal choco te zijn wanneer je boven aankomt. Steile stroken, lastige ondergrond of lange rechtoe rechtaan beklimmingen? Je vliegt er zo overheen.
Op dat vlak is dit ding echt een guilty pleasure. Al gaat het nooit helemaal moeiteloos. Je zit nog altijd op een fiets en geen crossmotor, maar je hoeft nooit het onderste uit de kan te halen om met een mooi tempo ergens boven te komen. Resultaat na afloop van de testrit: een paar Strava-KOM’s op offroad hellingen in de buurt. Al wil ik op deze manier natuurlijk niet bovenaan de tabellen staan, dus de rit gaat snel terug offline…
Anders wordt het natuurlijk wanneer je even een helling op wil ‘poweren’ aan een snelheid die hoger is dan 26 kilometer per uur. Dan smelten je Wout Van Aert-benen weg als sneeuw voor de zon. De vinnige acceleratie verdwijnt abrupt wanneer de ondersteuning wegvalt en dan ben je enkel nog op jouw interne motor aangewezen om de fiets met zijn extra gewicht te krijgen waar je hem hebben wil. Telkens een serieuze reality check, moet ik toegeven. De Grail:ON op vlakke stroken of na een bocht naar een moyenne van pakweg 30 kilometer per uur brengen, kost uiteraard meer krachten dan met een fiets die zes kilo lichter is. Al was ik aangenaam verrast door de loop die in de fiets zit. Eens op de gewenste snelheid, blijft de gang er goed in. Daar zitten de stijve DT Swiss HGC1400 Spline carbon wielen en hun laag gewicht voor iets tussen. Die wielen zijn met hun extra sterke naafflenzen trouwens speciaal gebouwd voor e-gravel.
Zoeken naar controle
Het extra gewicht laat zich ook onvermijdelijk voelen in het stuurgedrag. De Grail:ON is extreem stabiel op rechte stroken, maar op technische passages of singletracks komt hij uiteraard niet al te best tot zijn recht. Het is ook daar dat je erg moet wennen aan de ondersteuning. Zelfs al rij je slechts in ECO- of TOUR-modus: wanneer je tijdens het manoeuvreren aan lage snelheden plots vooruit wordt gestuwd, dan verrast je dat een beetje en verlies je soms een fractie van een seconde de controle. Tijdens doorsnee ritten in Vlaanderen of Nederland bieden die twee laagste modi trouwens best voldoende ondersteuning. Na een tocht van 60 kilometer in de Vlaamse Ardennen en het Pays des Collines, waarbij ik voornamelijk van de ECO-stand gebruik maakte, was de batterij van 500 Wh nog meer dan halfvol. De autonomie zit dus goed. SPORT en TURBO zijn enkel voor het heel steile werk of erg slecht lopende stroken weggelegd, want elders haal je er weinig voordeel uit: je knalt als een dolleman richting 26 per uur om dan ongenadig stil te vallen. Een aanslag op je batterij én je zelfvertrouwen dus.
In een zetel
Ook over het comfort van deze fiets valt wat te zeggen, want dat is ronduit prima. De 50 mm brede Schwalbe-banden filteren een pak oneffenheden weg en de VCLS-zadelpen is voor dit platform perfect gecast. Ook het Argo-zadel van Fi’zi:k wist te bekoren. Die opvallende ‘dubbeldekker’ als cockpit, daar ben je dan weer voor of tegen. De ‘Hover bar’ (de bovenste stang van het stuur) is vrij flexibel en met je handen erbovenop zit je erg rechtop en relax. In de beugels kan je je duimen rond de onderste stang klemmen en dat biedt ietsje extra zekerheid en letterlijk houvast. Al kan dat na een tijdje dokkeren ook wel gaan irriteren aan je duimen, want ze vangen daar ook best wat klappen op.
De remschijven, beiden 160 mm, hadden exemplaren van 180 mm mogen zijn, gezien het extra gewicht van de fiets. De remhoeven bieden wel voldoende ruimte voor wie grotere schijven wil monteren.
Conclusie
Op de bouw en afmontage van de Grail:ON valt bitterweinig aan te merken. Maar voor wie is hij dan wel geschikt als fiets? Daar een éénduidig antwoord op geven is niet makkelijk. In vlakke regio’s schiet een e-gravelbike zijn doel wat voorbij. Als je constant op vlakke wegen en goed lopende gravelstroken fietst, heb je weinig aan die ondersteuning want dan rij je sowieso vaak harder dan 25 gemiddeld. Een ander verhaal is het wanneer je langere afstanden wil fietsen of de omlopen uitdagender worden. Dan vijlt die motor de scherpe kantjes van de beklimmingen af en kan je langer fietsen zonder echt in het rood te gaan. De accenten liggen tijdens je rit gewoon anders met zo’n e-bike. Ook met ondersteuning hangt een pittige graveltocht wel in je benen, maar dat komt omdat je eerder op de tussenstukken vaker een tandje moet bijsteken om de vaart in de fiets te brengen. Er is dus ook aan elektrisch gravelbiken een uitdaging én een grote funfactor verbonden. En dat is uiteindelijk waar gravelen om draait: plezier maken, van de platgetreden paden afwijken en je gewoon je gang gaan op de manier die jij wil.
Meer weten over de Grail:ON? Lees er alles over op de website van Canyon.
